…Bij catastrofes, veroorzaakt door de moderne beschaving worden de wilseigenschappen van de mens verdicht en versterkt.

— Rudolf Steiner (29 juni 1924)

Vrije Hogeschool voor Geesteswetenschap: esoterische cyclus in negentien meditaties

Vrije Hogeschool voor Geesteswetenschap

De Vrije Hogeschool voor Geesteswetenschap is een esoterische school in het hart van de Antroposofische Vereniging waar mensen van deze tijd een moderne inwijdingsweg kunnen gaan.

De Kerstbijeenkomst van 1923 in het Goetheanum in Dornach, Zwitserland, waar Rudolf Steiner de Allgemeine Anthroposophische Gesellschaft nieuw vorm gaf, vormde het begin van deze hogeschool. De vereniging werd toegankelijk gemaakt voor iedereen die geïnteresseerd is in antroposofie en mensen wil ontmoeten voor wie dat ook geldt. Tegelijk werd door Rudolf Steiner de ‘Freie Hochschule für Geisteswissenschaft’ ingericht die haar centrum in het Goetheanum, in het midden van de vereniging, kreeg. Het lidmaatschap van deze hogeschool staat open voor leden van de Antroposofische Vereniging die het werk in de vereniging gedurende meer dan twee jaar hebben leren kennen. Van hen wordt verwacht dat zij de antroposofie in de wereld willen representeren, ieder naar vermogen en levenssituatie.

Hogeschool en secties

De Freie Hochschule für Geisteswissenschaft is gevestigd in Dornach, met een dependance in Nederland. De hogeschool is ingedeeld in verschillende secties. De Algemene sectie is de kern. Om de Algemene sectie heen zijn secties gegroepeerd, georiënteerd op diverse wetenschappelijke, culturele of maatschappelijke interessegebieden. Deze secties heten in Nederland: Algemene Sectie, Jeugdsectie (i.o.), Sectie voor Wis- en sterrenkunde, Medische Sectie, Natuurwetenschappelijke Sectie, Pedagogische Sectie, Sectie voor Beeldende kunsten, Sectie voor Landbouw en voeding, Sectie voor Woord, muziek en euritmie, Sectie Cultuurwetenschap en letteren en Sectie voor Sociale wetenschappen.

De hogeschool biedt aan mensen de mogelijkheid om een autonome, zelfstandige verhouding tot de geestelijke wereld te ontwikkelen en op basis daarvan antroposofische geesteswetenschap te beoefenen. In de Algemene sectie bieden de klassenuren daartoe een meditatieve weg. Het doel van de secties die op een werkgebied zijn georiënteerd, is een zelfstandige spirituele benadering te vinden ten aanzien van de vraagstukken in dat werkgebied. Voor een aantal van deze werkgebieden heeft Rudolf Steiner meditatieve hulp gegeven. Vanuit een autonome geesteswetenschappelijke houding kan onderzoek worden gedaan, waarin wordt geprobeerd antroposofie op een actuele manier vruchtbaar te maken voor het leven.

Wanneer leden van de Algemene sectie aan het werk van een andere sectie willen deelnemen, kunnen zij met de betrokken sectiecoördinator contact opnemen.

Elke sectie heeft in Dornach een ‘Sektionsleiter’ die de leiding heeft over deze sectie. De Sektion heeft vanuit het Goetheanum een wereldwijde taak. In Nederland wordt elke sectie geleid door een ‘sectiecoördinator’. Deze is aanspreekbaar op het werk dat in Nederland in het kader van de sectie gebeurt. De sectiecoördinatoren staan in intensief contact met de leiding van de secties aan het Goetheanum en het bestuur van de Antroposofische Vereniging in Nederland.

De esoterische cyclus in negentien meditaties

Wie lid wordt van de hogeschool, wordt lid van deze Algemene sectie. Het was Rudolf Steiners bedoeling dat er in de hogeschool drie klassen zouden komen. Door zijn vroege dood in 1925 kon hij echter alleen de inhoud van het eerste deel van de eerste cyclus geven.

Deze esoterische lessen die hij voor de leden van ‘de eerste klasse van de Algemene sectie’ hield, werden eerder ‘klassenuren’ genoemd, nu ‘meditaties’. Bij deze meditaties gaat het om een weg voor de mens naar de drempel van de geestelijke wereld en het binnentreden in die geestelijke wereld. De nadruk ligt daarbij niet op een inhoudelijke bespreking van deze geestelijke ontwikkelingsweg, een weg van zelfkennis, maar op het meditatief beleven ervan. Hierdoor kan in de mens het vermogen groeien om de antroposofie in de wereld krachtig en waardig te representeren.

Omdat destijds niet alle leden naar Dornach konden komen, vroeg Rudolf Steiner een aantal mensen om elders mditaiteve uren te houden. Eén van hen was Willem Zeylmans van Emmichoven, de eerste voorzitter van de Antroposofische Vereniging in Nederland, die dat ging doen.

Hoewel de meditaties werden gestenografeerd, was het niet de bedoeling van Rudolf Steiner dat de tekst met de bijbehorende meditaties werd gepubliceerd. Een aantal jaren geleden besloot echter de Rudolf Steiner-Nachlassverwaltung wel tot publicatie van de teksten over te gaan. Omdat het copyright op het gehele werk van Rudolf Steiner afliep, wilde men een zorgvuldige en betrouwbare publicatie uitgeven, om te voorkomen dat er ongeautoriseerde versies in omloop zouden komen.

Deelname aan de meditatieve cyclus

Ook al is de hogeschool in zekere zin besloten en zijn de meditatieteksten alleen bestemd voor leden van de hogeschool, toch heeft de hogeschool een nauwe relatie met de Antroposofische Vereniging en de samenleving. Door de Algemene sectie wordt het werk in de Antroposofische Vereniging verdiept. Omgekeerd biedt de vereniging een scholingsmogelijkheid die voorbereidt op deelname aan de meditatieve cyclus van de Algemene sectie.

De wenselijkheid van voorbereiding komt tot uitdrukking in de regel dat men in het algemeen toe kan treden nadat men zich minstens twee jaar als lid van de Antroposofische Vereniging heeft beziggehouden met de algemene antroposofische scholingsweg en dat men zich – naar vermogen – actief in wil zetten voor de antroposofie.

In vroeger tijden kwam men door inwijding in een tempel tot een verbinding met de geestelijke wereld; van daaruit kon men bijdragen aan de ontwikkeling van de samenleving. Door het werk in de hogeschool kan deze vorming plaatsvinden op een manier die past bij ons tijdsgewricht.

In Nederland verzorgen circa twintig personen (lectoren) de esoterische scholing. Dat gebeurt op verschillende manieren. In enkele plaatsen wordt de tekst van de uren die Rudolf Steiner hield in het Duits of in een Nederlandse vertaling gelezen. Op andere plaatsen worden op basis van de meditaties vrije meditatieve voordrachten gehouden. Daarnaast worden in verschillende plaatsen gespreksbijeenkomsten over de esoterische cyclus gehouden waarin gereflecteerd wordt op betekenis van de inhoud en ervaringen met deze meditaties.

Wie lid wil worden van de hogeschool kan daartoe contact opnemen met de lector bij wie men de klassenuren wil gaan volgen. De namen van de lectoren staan in het verenigingsblad Motief onder Ledenactiviteiten. Na het aanvragen van het lidmaatschap vindt er met de klassenlezer een gesprek plaats over de hogeschool en de voorwaarden van het lidmaatschap.

  • Antroposofische Vereniging in Nederland
  • Boslaan 15, 3701 CH Zeist,
  • Telefoon: 030 6918215, secretariaat@antrop-ver.nl

Lector voor de esoterische cyclus in Eindhoven is Susan van Kempen. Voor informatie kunt u zich tot haar wenden (06 18178573).